Waarom ik als moslim graag in de kerstvreugde deel

OPINIESTUK VAN ONZE VOORZITTER* IN DE MORGEN- 22 december 2023

(*) Bahattin Koçak, islamleraar in Heusden-Zolder, wil de kerstperiode aangrijpen
als een gelegenheid om bruggen te bouwen tussen geloofsgemeenschappen.

‘Meester, je zegt dat Jezus belangrijk is in de islam. Mogen wij dan zijn
geboortedag ook vieren?’, vragen mijn snuggere leerlingen weleens. Kerstmis is
een tijd waar vooral veel jonge moslims toch wel wat vragen stellen over hun
geloof en de sfeer van kerst.
In onze diverse samenleving vormen verschillende geloofstradities een kleurrijk
weefsel van overtuigingen. Als moslim sta ik voor de uitdaging om mijn geloof
te verzoenen met het vieren van Kerstmis, een feest dat in de eerste plaats wordt
geassocieerd met het christendom. Mijn persoonlijke reflectie onthult dat dit niet
alleen mogelijk is, maar ook verrijkend voor zowel mijn spirituele reis als voor
de bredere interreligieuze dialoog.

Binnen de islam bestaat een spectrum van opvattingen, en de vraag of moslims
Kerstmis zouden moeten vieren, heeft geleid tot diverse standpunten. Sommigen
zien het als een culturele viering, terwijl anderen het beschouwen als een
potentiële bron van theologisch conflict. Toch wil ik benadrukken dat de
islamitische leer Jezus erkent als een gerespecteerde profeet, wat de basis kan
vormen voor een brug tussen onze geloofstradities.

Neem nu de viering van Kerstmis door moslims in verschillende delen van de
wereld. In Istanbul zijn de stadscentra al weken versierd met kerstdecoratie, in
Iran, Pakistan, Indonesië, zelfs in Egypte – landen met een moslimmeerderheid
– worden kerstvieringen uitbundig omarmd. Voor alle duidelijkheid, het zijn
geen religieuze vieringen maar eerder een culturele uiting van de kerstsfeer.
Zelfs in Turkije roept de Kerstman al jaren schuddebuikend ‘ho ho ho’.

Zelfs als sommige moslims Kerstmis niet ‘religieus vieren’, zullen ze
hoogstwaarschijnlijk toch de Belgische, Duitse, Nederlandse kerstmarkten

bezoeken, gebruik maken van de openluchtijsbanen en genieten van de lekkere
warme hapjes en drankjes.

Helaas wordt soms de antimoslimretoriek verbonden met de war on
Christmas, wat resulteert in onterechte stereotypen. Desondanks zijn er
inspirerende voorbeelden van moslims die actief bijdragen aan kerstvieringen,
zoals het gezamenlijk zingen van kerstliederen en deelnemen aan caritatieve
initiatieven tijdens het feestseizoen.

Denk aan de stadsbesturen die beslissen om kerstmarkt voortaan wintermarkt te
noemen, omdat volgens hen ‘moslims zich anders niet thuis voelen’. Wat voor
mij niet hoeft!

In Limburg organiseren moslimjongeren dit jaar een interreligieus kerstdiner
met de financiële steun van moslimondernemers. Ook in Limburg bezoeken
leden vantientallen kerstvieringen op
kerstavond en -dag met een vredesboodschap.

Mijn eigen ervaring als moslim heeft mij geleerd dat Kerstmis een tijd van
geluk, warmte en eenheid kan zijn. Vele moslimvrienden delen in deze vreugde
en ondersteunen lokale gemeenschappen tijdens deze feestelijke periode.

In plaats van de nadruk te leggen op de potentiële verdeeldheid, kunnen we beter
deze periode van het jaar aangrijpen als een gelegenheid om bruggen te bouwen
tussen geloofsgemeenschappen. Het vieren van Kerstmis als moslim is niet
alleen een uiting van respect voor andere geloofstradities, maar ook een krachtig
gebaar om gezamenlijke waarden te omarmen en te streven naar vrede en begrip
in onze diverse wereld.

Fijne kerstdagen voor eenieder die het viert!

Gedaan met vasten?

Kolet Janssen* en Bahattin Koçak*

Kolet Janssen, Bahattin Koçak

Pasen is voorbij en de ramadan loopt naar zijn einde. Stoppen christenen en moslims nu weer even met geloven?

Moslims houden dit jaar hun ramadan in de hele maand april. Overdag niet eten en niet drinken en elke avond een gezellige iftarmaaltijd, dat is wat het grote publiek ervan onthoudt. Dat klopt, maar toch niet helemaal.

Voor christenen is de aanlooptijd voor Pasen een vastentijd van veertig dagen. Wat er in die periode gebeurt, is nog minder bekend. Al zijn er vage herinneringen aan askruisjes en palmtakken.

Niet raar maar doodgewoon

Zolang we van elkaars geloof alleen de ‘rare dingen’ blijven zien, missen we iets wezenlijks. Want wat godsdiensten al eeuwenlang koesteren met oude tradities en gebruiken, is bijna altijd iets wat alle mensen bezighoudt.

Als moslims zoveel dagen overdag niet eten of drinken, gaat dat niet om een uithoudingsspelletje of om calorieën tellen. Het is een beproefde formule die je in haast alle grote godsdiensten terugvindt. Mensen proberen op die manier hun ziel wakker te schudden. Zo willen ze opnieuw helder zien waar het echt om gaat: Gods liefde ervaren en die delen met alle mensen. Elke avond samen de iftarmaaltijd houden is alvast een heerlijk concrete manier om samen lief en leed te delen. Niet toevallig is het einde van de ramadan ook de periode waarop je als moslim de jaarlijkse zakat hoort te betalen, het geld dat je geeft voor mensen in nood.

Ook bij christenen werkt het op een gelijkaardige manier. Er is in de vastentijd extra aandacht voor Bijbel en gebed. Ook zij proberen opnieuw meer op het spoor te komen van de oproep van Jezus: heb elkaar lief. Ze worden uitgedaagd om soberder te leven en zo zichzelf niet altijd op de eerste plaats te stellen. In de kerkgemeenschap worden ze aangemoedigd om bij te dragen aan projecten om anderen te ondersteunen.

Af en toe scherpstellen

Houdt die aandacht dan op na Pasen of bij het einde van de ramadan? Natuurlijk niet! Elke gelovige probeert een leven lang zijn ziel naar God te richten en van mensen te houden. Te werken aan meer solidariteit en vrede. Maar we weten allemaal hoe nodig het is om af en toe onze focus opnieuw scherp te stellen. In de hoop dat we zo een nieuwe adem vinden. Daarvoor dient de vastentijd, bij moslims en bij christenen. En ook de vastendagen bij joden, hindoes en boeddhisten.

Zelfs initiatieven als ‘Tournée Minérale’ in februari of de ‘Veggie Challenge’ in maart, waaraan zowel gelovigen als niet-gelovigen deelnemen, hebben vaak een impact op hoe mensen gaan denken over hun plaats op de wereld. Hoewel ze in eerste instantie vooral mikken op gezondheid of ecologische impact, word je door eraan deel te nemen toch aan het denken gezet. Ook daaraan meedoen maakt je hoofd en je ziel helderder en je hart meer solidair. Meeleven met elkaar en elkaar steunen vormen ook daar vaak een essentieel onderdeel van het gebeuren.

Meedoen met elkaar

Hoe mooi zou het zijn als we uit solidariteit en sympathie hier en daar iets overnemen van elkaars rijke tradities? Er zijn al moslims die in de kersttijd hun tuin en huis met lichtjes versieren of hun kinderen verrassen met sinterklaascadeautjes. Stel dat elk gezin in ons land – en dus niet alleen de moslims – in de ramadan elke avond (of is 1 keer per week haalbaarder?) een ander gezin zou uitnodigen voor het avondeten. Om samen de maaltijd te delen, maar vooral om te praten over alles wat ons bezighoudt: de grote en kleine problemen van het dagelijks leven, alles waar we blij om zijn of ons zorgen om maken. Als we dat een maand lang kunnen uitwisselen met buren, collega’s en kennissen zou onze buurt, onze werkplek en ons land er helemaal anders uit zien. Het zou wellicht vrede en solidariteit echt een stuk dichterbij brengen.

Ramadan en vasten gaan over veel meer dan enkel het opgeven van eten. Het gaat net zo goed over het maken van nieuwe vrienden. Over de zorg voor elkaar. Over het vinden van vrede. Over opnieuw begrijpen hoe waardevol het leven is. Om het met Adamo te zeggen: ‘Insjallah!’

*Kolet Janssen is auteur, oud-lerares, (pleeg)moeder en oma

*Bahattin Koçak is leraar islamitische godsdienst en coördinator Platform B