Voorwaarden voor een echte dialoog

Prof. Mehmet Ates , Caglayan, Juni 2023

Dialoog is het gesprek tussen twee of meer mensen. De etymologische oorsprong van het
woord is de Oudgriekse taal (Grieks) en wordt gevormd door de combinatie van de woorden
‘dia’; en ‘logos’. Dia betekent ‘door’ of ‘tussen’ en logos betekent ‘woord’ of ‘betekenis’.
Het oorspronkelijke woord kan in het Turks worden vertaald als "de gedachte volgen".
Je kunt zeggen dat dialoog vandaag de dag een van de belangrijkste kwesties is, nu de
inzichten op elk platform afnemen. Er zijn een aantal stappen waarmee rekening moet
worden gehouden bij het voeren van een dialoog, die de hoekstenen van elke dialoog
vormen. Deze stappen die tot een echte dialoog leiden, zijn vertrouwen, liefde en wederzijds
begrip.
Hoewel we hier de fasen van de dialoog zullen bespreken in de context van onze relaties met
mensen van andere geloofsovertuigingen, kunnen we ze feitelijk beschouwen als fasen die in
allerlei sociale relaties moeten worden gevolgd. Het is mogelijk om deze stappen te
overwegen, van relaties tussen echtgenoten tot ouder-kindrelaties of relaties met mensen
uit andere culturen.
Het eerste item is ‘vertrouwen’. Dit concept omvat ook zelfvertrouwen. Het belangrijkste
kenmerk van onze Profeet (vrede zij met hem) voordat hij een profeet werd, was ‘Amin’.
Betrouwbaar zijn is een van de onafscheidelijke eigenschappen van profeten. Deze kwaliteit
van onze Profeet (vrede zij met hem) staat altijd op de voorgrond, van zijn familierelaties tot
zijn burenrelaties en interstatelijke relaties.
We mogen niet vergeten dat niets kan beginnen zonder vertrouwen in welke sociale relatie
dan ook. Van vriendschappen tot partnerschappen: communicatie kan niet beginnen zonder
vertrouwen. Het opbouwen van vertrouwen kost tijd. Het is noodzakelijk om te proberen
vertrouwen te winnen door te voldoen aan de criteria van de Sunnah van Allah en te streven
naar het ideaal zonder de feiten te negeren.
Bij het opbouwen van een ‘generatie van vertrouwen’ is het essentieel dat we levens
opbouwen die gebaseerd zijn op langetermijnactie en vertrouwen. Het is absoluut
noodzakelijk dat we altijd prioriteit geven aan het scheppen van vertrouwen door hier de
grootst mogelijke aandacht aan te besteden, vooral in onze betrekkingen met de westerse
wereld. Het opbouwen van een leven op lange termijn, gebaseerd op vertrouwen, vereist
langdurig actief geduld en doorzettingsvermogen. Het scheppen van vertrouwen, zonder
haast, omringd door het principe van gehoorzaamheid, zullen de belangrijkste muren zijn die
ons beschermen. We haasten ons misschien om elkaar te leren kennen, maar voordat we
ons haasten om het uit te leggen, moeten we werken aan het opbouwen van vertrouwen.
Na de vertrouwensfase komt ‘liefde’. Ware liefde is wanneer twee mensen of
gemeenschappen van elkaar houden zonder iets terug te verwachten. Ontmoeten op het

gemeenschappelijke punt van universele menselijke waarden en onvoorwaardelijk
liefhebben en geliefd worden, is essentieel in de dialoog. Er is belangrijk goed nieuws in de
Surah Maryam voor degenen die geloven en goede daden verrichten. Dit goede nieuws is
het opbouwen van "maveddet", dat wil zeggen liefde: ‘ Voor degenen die geloven en
aanvaardbare en goede daden verrichten, creëert de Barmhartige liefde in de harten van
mensen .'(Koran-Maria 19/96).
Uit de goddelijke verklaring wordt begrepen dat een belangrijke voorwaarde voor liefhebben
en geliefd worden het hebben van geloof en het doen van goede daden is. De reikwijdte van
rechtvaardige daden is zeer breed. Het varieert van het nauwgezet naleven van de eisen van
de islam door een moslim tot de kleinste hulp die hij aan een vriend geeft.
Nadat de fase van de liefde voorbij is, begint de periode waarin de gesprekspartners elkaar
wat beter leren kennen en samen nadenken over enkele kwesties, die we "teâruf" en
"mükâşefe" kunnen noemen, dat wil zeggen de periode van elkaar leren kennen en
ontdekken. Het woord "taâruf", dat ook als woord in de Koran wordt gebruikt, betekent  het
begrijpen van de waarheid van een onderwerp of persoon door elkaar te leren kennen,
elkaar te overdenken, elkaars waarheden te verkennen en in overweging te nemen.
Samenleven is mogelijk door elkaar te kennen. Mensen die elkaar niet goed kennen, gaan
door met hun leven als mensen van verschillende werelden, zelfs als ze op dezelfde plek
wonen. Teâruf is een tweekanaalspad; Terwijl onze gesprekspartners ons proberen te leren
kennen, hebben wij ook de mogelijkheid om hen te leren kennen. Ooghoogte, dat wil zeggen
op hetzelfde niveau zijn als de gesprekspartners en sommige dingen op dezelfde lijn kunnen
delen, is belangrijk om elkaar te leren kennen.
De identiteit van een persoon wordt geregistreerd met zijn persoonlijkheid. Het belangrijkste
is om persoonlijkheden te herkennen, en gedrag is de samenvatting van persoonlijkheden.
Gedurende deze periode accepteert en houdt uw gesprekspartner van u met uw waarden.
Dit is wat toeval is: onderzoek en verkenning in positieve zin… Als er in de eerste twee fasen
geen tekort is, is de periode van elkaar ontdekken en leren kennen snel voorbij en begint de
laatste stop, de echte dialoog. .
Een echte dialoog is de vierde periode wanneer de gesprekspartners (op een empathische
manier) beginnen te denken en te schrijven zoals elkaar. Voor een moslim kan het gevolg zijn
dat de gesprekspartner beseft dat wat hij ziet de tolerante islam is. Als ze eenmaal van je
houden, zullen ze ook een belangrijke rol spelen bij het (h)erkennen van je waarden. Er komt
een tijd dat uw gesprekspartners uw waarden beter beginnen te begrijpen en uit te leggen
dan u. We kunnen hiervan tientallen voorbeelden zien in de hedendaagse westerse wereld.
De volgorde van vertrouwen, liefde en tolerantie die we proberen uit te leggen voordat we
overgaan tot een echte dialoog kan variëren van persoon tot persoon en van geografie tot
geografie, maar wat we moeten weten is dat, ongeacht in welke volgorde ze ook zijn, een
echte dialoog niet mogelijk is. gemaakt zonder deze drie stappen te doorlopen. Deze drie
fasen volgen elkaar niet in een rechte lijn op, maar in een goede cirkel. Naarmate de
tolerantie toeneemt, zullen ook het vertrouwen en de liefde toenemen.

Dienstbaarheid is een manier om iedereen op zijn eigen manier en in zijn eigen positie te
accepteren en elkaar te ontmoeten op de gemeenschappelijke noemer van universele
menselijke waarden. Het is ook belangrijk om onze gesprekspartners zich geen zorgen te
maken over deze kwestie, en deze fase moet worden opgelost tijdens de periode van
vertrouwen. Het belangrijkste probleem is de redelijke presentatie van gemeenschappelijke
waarden in de vorm van ‘het opbouwen van de cultuur van samenleven in de wereld, de
versmelting van harten en het sultanaat van harten’. Universele menselijke waarden; Het
wordt beschreven als de som van principes gefilterd uit alle hemelse religies, morele
waarden en moderne wetenschappen.
Iedereen die de dialoog aangaat, bezoekt de genoemde haltes. Om ervoor te zorgen dat de
dialoog productief en permanent is, mogen er tijdens deze perioden geen onderbrekingen
plaatsvinden. Het raamwerk van deze concepten is representatie en beleefdheid.
Representatie en beleefdheid; het is als het cement van de concepten vertrouwen, liefde,
samenwerking en echte dialoog. Het pad van alle profeten moet vertegenwoordigd worden.
Representatie is voor ons een heel belangrijk concept en loopt altijd vóór op communicatie,
omdat representatie de grootste communicatie is. De Metgezellen van de Grot worden
wakker nadat ze eeuwenlang in de grot hebben geslapen, en wanneer ze een van hen naar
de markt sturen, adviseren ze hem zachtaardig en voorzichtig te zijn.
Vertegenwoordiging en beleefdheid; het zijn spirituele sleutels die gesloten deuren openen.
Zonder deze sleutels is het niet mogelijk harten te ontgrendelen.
De dialoog wordt tot stand gebracht door gebeurtenissen uit het verleden in de huidige
periode te evalueren en de gesprekspartners op hun eigen manier te accepteren zonder
daarbij stil te staan. Door vriendelijk te zijn in onze relaties wordt de dialoog altijd
gemakkelijker. De maatstaf voor de dialoog met iedereen is het tot stand brengen van
contact met de gesprekspartners, terwijl we onze eigen waarden behouden. Als we ons niet
bewust zijn van onze eigen waarden en openstaan ​​voor assimilatie, dat wil zeggen als we
handelen zonder onze waarden te beschermen, kunnen we ons op zeer verkeerde paden
bevinden als we proberen een dialoog aan te gaan.
Hoewel bevooroordeelde en kwaadwillende mensen probeerden de bruggen van dialoog en
eilanden van vrede tussen verschillende culturen te voorkomen, zijn ze daar niet in geslaagd.
Een permanente en oprechte dialoog is ook een middel om bruggen van vrede te bouwen,
die als een erfenis van generatie op generatie overgaan. Om de dialoog productief te laten
zijn, moet deze drie kwaliteiten hebben: oprechtheid, nederigheid en het verlangen om
geïnformeerd te worden.
De manier om maatschappelijke ‘kwalen’ zoals racisme, egoïsme en discrminatie, die we uit
de geschiedenis hebben geërfd, uit te bannen, is door middel van dialoog.

Waarom ik als moslim graag in de kerstvreugde deel

OPINIESTUK VAN ONZE VOORZITTER* IN DE MORGEN- 22 december 2023

(*) Bahattin Koçak, islamleraar in Heusden-Zolder, wil de kerstperiode aangrijpen
als een gelegenheid om bruggen te bouwen tussen geloofsgemeenschappen.

‘Meester, je zegt dat Jezus belangrijk is in de islam. Mogen wij dan zijn
geboortedag ook vieren?’, vragen mijn snuggere leerlingen weleens. Kerstmis is
een tijd waar vooral veel jonge moslims toch wel wat vragen stellen over hun
geloof en de sfeer van kerst.
In onze diverse samenleving vormen verschillende geloofstradities een kleurrijk
weefsel van overtuigingen. Als moslim sta ik voor de uitdaging om mijn geloof
te verzoenen met het vieren van Kerstmis, een feest dat in de eerste plaats wordt
geassocieerd met het christendom. Mijn persoonlijke reflectie onthult dat dit niet
alleen mogelijk is, maar ook verrijkend voor zowel mijn spirituele reis als voor
de bredere interreligieuze dialoog.

Binnen de islam bestaat een spectrum van opvattingen, en de vraag of moslims
Kerstmis zouden moeten vieren, heeft geleid tot diverse standpunten. Sommigen
zien het als een culturele viering, terwijl anderen het beschouwen als een
potentiële bron van theologisch conflict. Toch wil ik benadrukken dat de
islamitische leer Jezus erkent als een gerespecteerde profeet, wat de basis kan
vormen voor een brug tussen onze geloofstradities.

Neem nu de viering van Kerstmis door moslims in verschillende delen van de
wereld. In Istanbul zijn de stadscentra al weken versierd met kerstdecoratie, in
Iran, Pakistan, Indonesië, zelfs in Egypte – landen met een moslimmeerderheid
– worden kerstvieringen uitbundig omarmd. Voor alle duidelijkheid, het zijn
geen religieuze vieringen maar eerder een culturele uiting van de kerstsfeer.
Zelfs in Turkije roept de Kerstman al jaren schuddebuikend ‘ho ho ho’.

Zelfs als sommige moslims Kerstmis niet ‘religieus vieren’, zullen ze
hoogstwaarschijnlijk toch de Belgische, Duitse, Nederlandse kerstmarkten

bezoeken, gebruik maken van de openluchtijsbanen en genieten van de lekkere
warme hapjes en drankjes.

Helaas wordt soms de antimoslimretoriek verbonden met de war on
Christmas, wat resulteert in onterechte stereotypen. Desondanks zijn er
inspirerende voorbeelden van moslims die actief bijdragen aan kerstvieringen,
zoals het gezamenlijk zingen van kerstliederen en deelnemen aan caritatieve
initiatieven tijdens het feestseizoen.

Denk aan de stadsbesturen die beslissen om kerstmarkt voortaan wintermarkt te
noemen, omdat volgens hen ‘moslims zich anders niet thuis voelen’. Wat voor
mij niet hoeft!

In Limburg organiseren moslimjongeren dit jaar een interreligieus kerstdiner
met de financiële steun van moslimondernemers. Ook in Limburg bezoeken
leden vantientallen kerstvieringen op
kerstavond en -dag met een vredesboodschap.

Mijn eigen ervaring als moslim heeft mij geleerd dat Kerstmis een tijd van
geluk, warmte en eenheid kan zijn. Vele moslimvrienden delen in deze vreugde
en ondersteunen lokale gemeenschappen tijdens deze feestelijke periode.

In plaats van de nadruk te leggen op de potentiële verdeeldheid, kunnen we beter
deze periode van het jaar aangrijpen als een gelegenheid om bruggen te bouwen
tussen geloofsgemeenschappen. Het vieren van Kerstmis als moslim is niet
alleen een uiting van respect voor andere geloofstradities, maar ook een krachtig
gebaar om gezamenlijke waarden te omarmen en te streven naar vrede en begrip
in onze diverse wereld.

Fijne kerstdagen voor eenieder die het viert!

Gedaan met vasten?

Kolet Janssen* en Bahattin Koçak*

Kolet Janssen, Bahattin Koçak

Pasen is voorbij en de ramadan loopt naar zijn einde. Stoppen christenen en moslims nu weer even met geloven?

Moslims houden dit jaar hun ramadan in de hele maand april. Overdag niet eten en niet drinken en elke avond een gezellige iftarmaaltijd, dat is wat het grote publiek ervan onthoudt. Dat klopt, maar toch niet helemaal.

Voor christenen is de aanlooptijd voor Pasen een vastentijd van veertig dagen. Wat er in die periode gebeurt, is nog minder bekend. Al zijn er vage herinneringen aan askruisjes en palmtakken.

Niet raar maar doodgewoon

Zolang we van elkaars geloof alleen de ‘rare dingen’ blijven zien, missen we iets wezenlijks. Want wat godsdiensten al eeuwenlang koesteren met oude tradities en gebruiken, is bijna altijd iets wat alle mensen bezighoudt.

Als moslims zoveel dagen overdag niet eten of drinken, gaat dat niet om een uithoudingsspelletje of om calorieën tellen. Het is een beproefde formule die je in haast alle grote godsdiensten terugvindt. Mensen proberen op die manier hun ziel wakker te schudden. Zo willen ze opnieuw helder zien waar het echt om gaat: Gods liefde ervaren en die delen met alle mensen. Elke avond samen de iftarmaaltijd houden is alvast een heerlijk concrete manier om samen lief en leed te delen. Niet toevallig is het einde van de ramadan ook de periode waarop je als moslim de jaarlijkse zakat hoort te betalen, het geld dat je geeft voor mensen in nood.

Ook bij christenen werkt het op een gelijkaardige manier. Er is in de vastentijd extra aandacht voor Bijbel en gebed. Ook zij proberen opnieuw meer op het spoor te komen van de oproep van Jezus: heb elkaar lief. Ze worden uitgedaagd om soberder te leven en zo zichzelf niet altijd op de eerste plaats te stellen. In de kerkgemeenschap worden ze aangemoedigd om bij te dragen aan projecten om anderen te ondersteunen.

Af en toe scherpstellen

Houdt die aandacht dan op na Pasen of bij het einde van de ramadan? Natuurlijk niet! Elke gelovige probeert een leven lang zijn ziel naar God te richten en van mensen te houden. Te werken aan meer solidariteit en vrede. Maar we weten allemaal hoe nodig het is om af en toe onze focus opnieuw scherp te stellen. In de hoop dat we zo een nieuwe adem vinden. Daarvoor dient de vastentijd, bij moslims en bij christenen. En ook de vastendagen bij joden, hindoes en boeddhisten.

Zelfs initiatieven als ‘Tournée Minérale’ in februari of de ‘Veggie Challenge’ in maart, waaraan zowel gelovigen als niet-gelovigen deelnemen, hebben vaak een impact op hoe mensen gaan denken over hun plaats op de wereld. Hoewel ze in eerste instantie vooral mikken op gezondheid of ecologische impact, word je door eraan deel te nemen toch aan het denken gezet. Ook daaraan meedoen maakt je hoofd en je ziel helderder en je hart meer solidair. Meeleven met elkaar en elkaar steunen vormen ook daar vaak een essentieel onderdeel van het gebeuren.

Meedoen met elkaar

Hoe mooi zou het zijn als we uit solidariteit en sympathie hier en daar iets overnemen van elkaars rijke tradities? Er zijn al moslims die in de kersttijd hun tuin en huis met lichtjes versieren of hun kinderen verrassen met sinterklaascadeautjes. Stel dat elk gezin in ons land – en dus niet alleen de moslims – in de ramadan elke avond (of is 1 keer per week haalbaarder?) een ander gezin zou uitnodigen voor het avondeten. Om samen de maaltijd te delen, maar vooral om te praten over alles wat ons bezighoudt: de grote en kleine problemen van het dagelijks leven, alles waar we blij om zijn of ons zorgen om maken. Als we dat een maand lang kunnen uitwisselen met buren, collega’s en kennissen zou onze buurt, onze werkplek en ons land er helemaal anders uit zien. Het zou wellicht vrede en solidariteit echt een stuk dichterbij brengen.

Ramadan en vasten gaan over veel meer dan enkel het opgeven van eten. Het gaat net zo goed over het maken van nieuwe vrienden. Over de zorg voor elkaar. Over het vinden van vrede. Over opnieuw begrijpen hoe waardevol het leven is. Om het met Adamo te zeggen: ‘Insjallah!’

*Kolet Janssen is auteur, oud-lerares, (pleeg)moeder en oma

*Bahattin Koçak is leraar islamitische godsdienst en coördinator Platform B