Kolet Janssen* en Bahattin Koçak*
Pasen is voorbij en de ramadan loopt naar zijn einde. Stoppen christenen en moslims nu weer even met geloven?
Moslims houden dit jaar hun ramadan in de hele maand april. Overdag niet eten en niet drinken en elke avond een gezellige iftarmaaltijd, dat is wat het grote publiek ervan onthoudt. Dat klopt, maar toch niet helemaal.
Voor christenen is de aanlooptijd voor Pasen een vastentijd van veertig dagen. Wat er in die periode gebeurt, is nog minder bekend. Al zijn er vage herinneringen aan askruisjes en palmtakken.
Niet raar maar doodgewoon
Zolang we van elkaars geloof alleen de ‘rare dingen’ blijven zien, missen we iets wezenlijks. Want wat godsdiensten al eeuwenlang koesteren met oude tradities en gebruiken, is bijna altijd iets wat alle mensen bezighoudt.
Als moslims zoveel dagen overdag niet eten of drinken, gaat dat niet om een uithoudingsspelletje of om calorieën tellen. Het is een beproefde formule die je in haast alle grote godsdiensten terugvindt. Mensen proberen op die manier hun ziel wakker te schudden. Zo willen ze opnieuw helder zien waar het echt om gaat: Gods liefde ervaren en die delen met alle mensen. Elke avond samen de iftarmaaltijd houden is alvast een heerlijk concrete manier om samen lief en leed te delen. Niet toevallig is het einde van de ramadan ook de periode waarop je als moslim de jaarlijkse zakat hoort te betalen, het geld dat je geeft voor mensen in nood.
Ook bij christenen werkt het op een gelijkaardige manier. Er is in de vastentijd extra aandacht voor Bijbel en gebed. Ook zij proberen opnieuw meer op het spoor te komen van de oproep van Jezus: heb elkaar lief. Ze worden uitgedaagd om soberder te leven en zo zichzelf niet altijd op de eerste plaats te stellen. In de kerkgemeenschap worden ze aangemoedigd om bij te dragen aan projecten om anderen te ondersteunen.
Af en toe scherpstellen
Houdt die aandacht dan op na Pasen of bij het einde van de ramadan? Natuurlijk niet! Elke gelovige probeert een leven lang zijn ziel naar God te richten en van mensen te houden. Te werken aan meer solidariteit en vrede. Maar we weten allemaal hoe nodig het is om af en toe onze focus opnieuw scherp te stellen. In de hoop dat we zo een nieuwe adem vinden. Daarvoor dient de vastentijd, bij moslims en bij christenen. En ook de vastendagen bij joden, hindoes en boeddhisten.
Zelfs initiatieven als ‘Tournée Minérale’ in februari of de ‘Veggie Challenge’ in maart, waaraan zowel gelovigen als niet-gelovigen deelnemen, hebben vaak een impact op hoe mensen gaan denken over hun plaats op de wereld. Hoewel ze in eerste instantie vooral mikken op gezondheid of ecologische impact, word je door eraan deel te nemen toch aan het denken gezet. Ook daaraan meedoen maakt je hoofd en je ziel helderder en je hart meer solidair. Meeleven met elkaar en elkaar steunen vormen ook daar vaak een essentieel onderdeel van het gebeuren.
Meedoen met elkaar
Hoe mooi zou het zijn als we uit solidariteit en sympathie hier en daar iets overnemen van elkaars rijke tradities? Er zijn al moslims die in de kersttijd hun tuin en huis met lichtjes versieren of hun kinderen verrassen met sinterklaascadeautjes. Stel dat elk gezin in ons land – en dus niet alleen de moslims – in de ramadan elke avond (of is 1 keer per week haalbaarder?) een ander gezin zou uitnodigen voor het avondeten. Om samen de maaltijd te delen, maar vooral om te praten over alles wat ons bezighoudt: de grote en kleine problemen van het dagelijks leven, alles waar we blij om zijn of ons zorgen om maken. Als we dat een maand lang kunnen uitwisselen met buren, collega’s en kennissen zou onze buurt, onze werkplek en ons land er helemaal anders uit zien. Het zou wellicht vrede en solidariteit echt een stuk dichterbij brengen.
Ramadan en vasten gaan over veel meer dan enkel het opgeven van eten. Het gaat net zo goed over het maken van nieuwe vrienden. Over de zorg voor elkaar. Over het vinden van vrede. Over opnieuw begrijpen hoe waardevol het leven is. Om het met Adamo te zeggen: ‘Insjallah!’
*Kolet Janssen is auteur, oud-lerares, (pleeg)moeder en oma
*Bahattin Koçak is leraar islamitische godsdienst en coördinator Platform B